Vân Sam Fansipan là cây gỗ  lớn, cao tới 30m, đường kính ngang ngực 1m. Cây mọc đứng với tán tỏa rộng. Vân sam phan xi păng là phân loài đặc hữu của Việt Nam, phân bố ở Hà Giang (Lũng Cũ) và Lào Cai (Sa Pa). Trước khi phát hiện được ở Lũng Cú, Vân Sam có khu phân bố rất hẹp, chỉ mới gặp ở độ cao từ 2300-2800m ở sườn núi phía Tây Bắc của vùng núi Phan Xi Păng, mọc xen với thiết sam núi đá và một số loài cây lá rộng trên sườn núi.

Tháng 10/2010 phát hiện 03 cá thể tại Lũng Cú (huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang) ở độ cao 1.616 m, mỗi cá thể có chiều cao khoảng 5 m, đường kính thân 20 cm.

Tại Sa Pa, theo kết quả điều tra của TS. Hoàng Văn Sâm, có khoảng hơn 400 cá thể trưởng thành, gặp tại 03 tuyến Tuyến Thác Bạc – Cầu Mười, tuyến Cát Cát – Phan Xi Păng ở độ cao 2650 m, đặc biệt trên tuyến tuyến Núi Xẻ - Fansipan khi lên đến độ  cao khoảng 2700  - 2800m thì gặp một quần thể  Vân Sam Fansipan với số lượng lên đến hơn hai trăm cá thể với đường kính khoảng 60 – 80cm.  

Vân Sam Fansipan là loài cây ưa sáng, chiếm tầng vượt tán tại  khu vực phân bố, mọc hỗn giao với các loài cây lá rộng như: Hồng quang (Rhodoleia championii), Thiết sam (Tsuga chinensis), Quản hoa (Ternstroemia chapaensis), Đỗ  quyên hoa trắng lớn (Rhododendron decorum), Chân chim phansipăng (Schefflera hoi) và Trúc lùn… Tầng cây bụi, thảm tươi mọc ở đây chủ  yếu là các loài: Sặt, Cỏ  lá tre, Cói hoa xòe ...trong đó Sặt là loài chiếm ưu thế tại tầng dưới tán rừng, chúng mọc thành một thảm dày với độ  che phủ  khoảng 50  -  60% và có độ  cao trung bình 1,5 - 2m. 

Vân Sam Fansipan là loài khó tái sinh, không tái sinh chồi, chỉ tái sinh từ hạt, cây con có sức sinh trưởng trung bình và kém, thậm chí chết ngoài tự nhiên.

Đây là loài thực vật nguy cấp, quý hiếm và là loài đặc hữu, được xếp vào nhóm (VU) trong Sách đỏ  Việt Nam năm 2007, trong nghị định 32 CP của Chính Phủ Việt Nam năm 2006 loài này được xếp vào nhóm IA (nhóm nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại), trong danh lục đỏ thế giới IUCN năm 2014.1 loài này được đánh giá là cực kỳ nguy cấp (CR). Loài được Hội đồng cây Di sản Việt Nam đã họp, xét duyệt hồ sơ và kết luận Quần thể 07 cây Vân Sam Fansipan tiêu biểu, đại diện cho quần thể 26 cây có diện tích khoảng 1.000m2, ở độ cao 2.600m, có độ tuổi trung bình khoảng trên 300 năm tuổi thuộc Vườn Quốc gia Hoàng Liên đã đạt đầy đủ các tiêu chí là Cây Di sản Việt Nam.

 TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Khoa học Công nghệ, 2007. Sách đỏ Việt Nam. Phần II  –  Thực vật. Nhà xuất bản Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Hà Nội.

2. Chính phủ  Việt Nam, 2006. Nghị định 32/2006/NĐ-CP, Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm, Hà Nội.

3. Nguyễn Tiến Hiệp, Phan Kế  Lộc, Nguyễn Đức Tố Lưu, Philip Ian Thomas, Alios Farjon, LeonidAveryanov  và Jacinto Regalado Jr. 2004.  ThôngViệt Nam nghiên cứu hiện trạng bảo tồn, 2004. Nxb Lao động xã hội, Hà Nội.

4.  Phạm Hoàng Hộ,  1999. Cây cỏ Việt Nam, Tập I, Nxb Trẻ, TP. Hồ Chí Minh.

5. IUCN 2014.

6. Hoàng Văn Sâm, 2012. Nghiên cứu phân loại và bảo tồn loài Vân sam phan xi păng, Tạp chí kinh tế sinh thái số 42 +43, tháng 4 năm 2012.

7.http://www.khoahoc.com.vn/khampha/sinh-vat-hoc/thuc-vat/49661_tim-thay-loai-van-sam-quy-o-lung-cu.aspx