Cuốn sách ảnh lần đầu tiên
xuất bản, liệt kê đầy đủ chủng loại linh trưởng quý hiếm trên thế giới hiện diện
tại Việt Nam nhưng đang phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng, đặc biệt là các
quần thể voọc chà vá chân xám, voọc mũi hếch, voọc Cát Bà...
Cuốn sách này nằm trong dự án Bảo vệ linh trưởng tại Việt Nam với
sự ủng hộ từ những doanh nhân tiên phong trong ý thức bảo vệ môi trường, gìn
giữ sự đa dạng của thiên nhiên Việt Nam.
Cuốn
sách được thực hiện với sự phối hợp của các nhà nghiên cứu khoa học Jonathan
Eames, Nguyễn Văn Trường, Lê Khắc Quyết và nhiếp ảnh gia quốc tế Nicolas
Cornet. Sách được chia thành 4 chương sách ảnh, đánh giá mức độ nguy cấp của
loài linh trưởng gồm: Cực kỳ nguy cấp, Nguy cấp, Sẽ nguy cấp và Sắp bị đe doạ.
Theo
xếp loại của Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế (IUCN), loài cực kỳ nguy cấp
là loài đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng ở mức cực kỳ nguy cấp. Chúng đứng
đầu trong Danh lục đỏ của IUCN về các loại bị đe đọa. Năm 2016, Việt Nam có 7
loài được xếp vào danh lục này.
Chà Vá Chân Xám là loài đặc hữu của vùng
cao nguyên miền Trung từ Quảng Nam đến Bình Định. Ước tính gần đây số lượng Chà
vá chân xám chỉ còn khoảng 1500 cá thể. Tuy nhiên, mất sinh cảnh sống và săn
bắt là những mối đe dọa nghiêm trọng đối với loài này.
Chà vá chân xám được phân
biệt bằng bộ lông màu xám, bụng màu trắng, hai chân trước không có màu nâu đỏ
như Chà vá chân nâu và lông má không dài. Ảnh: Nguyễn Vân Trường
Voọc mũi hếch. Trước đây loài này phân bố
rộng rãi ở phía đông sông hồng nhưng nạn săn bắn và phá rừng đã khiến phạm vi
hoạt động và số lượng của chúng sụt giảm nghiêm trọng. Đến nay ghi nhận chi ở
hai địa điểm trong tỉnh Hà Giang là có hơn 250 cá thể sống sót trong rừng
nguyên sinh, trên đá vôi dốc đứng.
Mặt nhiều màu sắc, mũi
hếch, miệng có môi dầy và bộ lông rậm rạp
Voọc Cát Bà. Voọc đầu trắng Cát Bà rất hiếm trên thế giới và chỉ tồn tại ở quần
đảo Cát Bà trong vịnh Hạ Long. Trước đây được coi là phổ biến nhưng loại này đã
chết dần và trên thế giới hiện còn khoảng 70 con.
Voọc Đầu Trắng Cát Bà chủ
yếu ăn lá cây và đã cho thấy chúng có thể ăn đến 98 loài cây từ 42 họ thực vật.
Chúng cũng ăn măng, trái cây, hoa và vỏ cây
Voọc Mông Trắng. Sống trong rừng xanh và
bụi rậm, nơi phân bố ở độ cao từ 500 - 1.000m trên núi đá vôi. Quần thể lớn
nhất được ghi nhận gồm 100 cá thể tại Khu bảo tồn thiên nhiên Vân Long, tỉnh
Ninh Bình. Ước tính còn khoảng 200 cá thể trên toàn cầu
Hiện nay, ngành du lịch đã
hỗ trợ bảo tồn loài này, có thể dễ dàng quan sát chúng tại khu Bảo tồn thiên
nhiên Vân Long.
Vượn đen tuyền. Loài vượn chủ yếu phân bố ở phương Bắc này
sinh sống tại Việt Nam, Lào và Vân nam (Trung Quốc). Vượn Đen tuyền Tây Bắc
đang ngày càng có nguy cơ tuyệt chủng. Toàn cầu chỉ còn gần 2.000 cá thể và tại
Việt Nam chỉ có khoảng 60 cá thể.
Con đực trưởng thành màu
đen tuyền. Con cái trưởng thành màu vàng nhạt, vàng, cam, nâu be hoặc trắng
đục. Con cái trưởng thành thường có đốm đen ở đỉnh đầu và ở dưới ngực. Vượn đen
non có màu vàng nhạt.
Ở
Việt Nam, loài này chỉ sống trong hai khu vực bảo tồn với khoảng 20 đàn (một
đàn gồm một con đực và hai con cái) ở Mù Cang Chải, khu bảo tồn sinh thái ở Yên
Bái và một số ở Sơn La, Lào Cai.
Vượn cao vít. Trên thế giới có khoảng
130 con, chia làm 18 đàn, trong đó 14 đàn ở Việt Nam. Và Khu bảo tồn Vượn Cao
Vít đã được thành lập năm 2007 để bảo vệ loài vượn này.
Vượn đen má trắng. Loài này hiện tồn
tại chủ yếu như những quần thể nhỏ và cô lập. mặc dù sống ở tám khu bảo tồn tại
Việt Nam nhưng các quần thể này quá nhỏ để có thể tồn tại và dự báo có nguy cơ
tuyệt chủng. Quần thể lớn nhất được cho là ở Vườn quốc gia Pù Mát ước tính khoảng
130 đàn.
Theo: H. PHUONG - Dự án Linh trưởng Việt Nam